Emmalaan 19

(Huizen 1 – 19)

De gemeente heeft het gebied van het landgoed Het Hoogeland in 1888 gekocht van jonkheer Ram. Na een prijsvraag kwam een plan voor het bouwen van een villapark met in het midden een brede groenstrook.

Het groengebied is aangelegd naar een ontwerp van Anthony Loran in de typerende symmetrische opzet van de Franse tuinstijl. Aan de westzijde werd het eerste blok huizen in 1898 ontworpen door de architect P.J. Houtzagers. De verspringende gevellijn en de verschillende vormen van erkers, balkons en loggia’s geven een speels effect. Deze huizen zijn in de zogenaamde chaletstijl gebouwd. Opvallend decoratief is het houtsnijwerk van verschillende dieren, waarin de invloed van Jugendstil te herkennen is.

Een aantal huizen uit deze rij is gebouwd voor de levensverzekerings-maatschappij De Utrecht. Deze huizen onderscheiden zich door verschillende gedenkstenen in de gevels. De gedenkstenen laten afbeeldingen van Sint Joris en de Draak en de Pelikaan zien, symbolisch voor de bescherming die een verzekerings- maatschappij biedt.

Het ruime hoekpand op nummer 19 heeft een vrijere indeling. In de decoratie van dit pand zijn details uit de natuur te onderscheiden, zoals een pauw met veren, gehakt uit steen. Net als bij de andere huizen is ook hier het houtsnijwerk van dierenfiguren te zien.

Het terrein waar de bebouwing moest komen, werd allereerst opgedeeld in kavels en uitgegeven aan geïnteresseerde bouwers. De architecten dienden zich wel aan enkele regels te houden: een bebouwing van minimaal acht meter hoog; een goede afscheiding tussen de weg en de woning; en een bebouwing van 80% van de kavel.
In het plan was ook opgenomen dat de bebouwing aan beide zijden van de Emmalaan symmetrisch van opzet zou moeten zijn (zie afbeelding). De verkoop van de losse kavels verliep echter niet zo snel, waardoor de huizen aan de even zijde van de Emmalaan pas later gebouwd werden. Er is dan ook duidelijk een verschil in stijl te zien tussen de woningen aan de even zijde en oneven zijde.

De twee gedenkstenen:
De legende van Sint Joris en de Draak werd vaker afgebeeld op gebouwen van verzekeringsmaatschappijen. Sint Joris stelt de ridder voor die de klanten zal beschermen. Dezelfde symbolische betekenis van bescherming wordt gebruikt bij de opofferingsgezinde pelikaan, die haar jongen beschermt.